Er wordt heel vaak gezegd dat 95% van alle diëten mislukken, maar of dat cijfer klopt, is eigenlijk een raadsel. Deze statistiek komt namelijk uit een studie uit 1959, waar slechts 100 mensen effectief werden gevolgd voor en na een streng dieet. Het echte cijfer kan dus wel iets minder deprimerend zijn.
Het is heel moeilijk om het succes van diëten exact te bepalen, omdat veel studies omtrent populaire diëten gefinancierd worden door de bedrijven die deze verkopen. Ze tonen daarom meestal aan hoeveel gewicht er verloren wordt tijdens het dieet, maar geven weinig info over het behouden van dit gewicht op lange termijn.
Er bestaan echter ook meer recente onderzoeken waarin aangetoond werd dat veel mensen die een streng dieet volgen, het merendeel van hun verloren kilo’s weer bijkomen in het jaar nadien. Bovendien blijkt het moeilijker te zijn om een groot percentage van je startgewicht te verliezen dan een klein deel. Vaak geldt dat hoe meer gewicht je verliest, hoe moeilijker het wordt om gewicht te blijven verliezen.
Je lichaam probeert je namelijk in een bepaalde setpoint gewichtsmarge te houden. Je setpoint gewicht is een bereik waartussen je gewicht natuurlijk kan schommelen, bepaald door factoren als genetica, metabolisme, omgeving, etc. Het is heel moeilijk om je gewicht te laten dalen tot onder die marge.
Je lichaam wilt je namelijk liever niet snel of veel zien afvallen, want dat is evolutionair gezien een gevaarlijke situatie. In het verleden betekende dit hongersnood of schaarste, dus het is heel normaal dat je lichaam je hiertegen wilt beschermen. Daarvoor worden 3 fysiologische mechanismen gebruikt:
1. Je metabolisme daalt.
Als we gewicht verliezen vertraagt ons metabolisme, zodat we met minder kcal gaan toekomen. Dit zorgt er vaak voor dat we minder energie nodig hebben na een dieet dan voordien. Dat maakt het logisch dat je bij het stoppen van een dieet, als je weer meer kcal zal eten, je ook snel weer zal bijkomen.
2. Je activiteit neemt af.
Als je minder eet, zal je onbewust minder bewegen door energietekort. Het gaat hier niet alleen om bedoelde fysieke activiteit zoals sporten, ook al zul je hier ook minder energie voor hebben en dus minder intensief kunnen trainen.
Het gaat vooral om NEAT of ‘non-exercise activity thermogenesis’. Simpel gezegd is dit alle beweging die we doen, die niet met sporten te maken heeft. Dat kan gaan van huishoudelijke taken tot je handen gebruiken als je iets vertelt. Deze activiteiten doen we vaak onbewust meer of minder, afhankelijk van ons energieniveau en ze kunnen tot 30% van ons totale verbruik in beslag nemen.
3. Je honger neemt toe.
Bij gewichtsverlies verandert er ook een hoop in je hormoonregulatie. Het hongerhormoon ghreline neemt o.a. toe, waardoor je effectief meer honger zal voelen. Dit hormoon stuurt een signaal naar je hersenen wanneer je maag leeg is en je vertering op zijn einde komt, om je weer een hongerig gevoel te geven. Dat gevoel wordt dus al sneller opgewekt naarmate je meer gewicht verliest.
Daarnaast heb je natuurlijk nog de psychologische impact van een streng dieet. Door jezelf voedingsmiddelen te ontzeggen, nemen cravings toe, neemt je motivatie geleidelijk af en voel je je vaak geïsoleerd van je omgeving.
Het is dus echt niet zo dat je ‘niet genoeg wilskracht’ hebt of zwak bent. Je lichaam vecht echt fysiek en mentaal tegen gewichtsverlies, waardoor het steeds moeilijker wordt om dit te bekomen én waardoor je zo gemakkelijk weer terug bijkomt na een dieet. Hoe meer diëten je in het verleden al hebt geprobeerd, hoe groter dit effect bovendien wordt en hoe meer je setpoint gewichtsmarge zich aanpast.
Kies dus niet voor het ene streng crashdieet na het andere, waardoor je een jojo-effect bekomt met je gewicht. Bouw liever gezonde gewoonten in, die duurzaam zijn op lange termijn en waarbij je focust op het positieve effect voor je algemene gezondheid. Daardoor kan je stabiel blijven binnen je setpoint gewicht, zelfs aan het lagere uiteinde als je dat wilt, zonder te vechten tegen je eigen lichaam. Dat is namelijk een gevecht dat we bijna allemaal verliezen.
Succesvolle ‘diëten’ zijn moeilijk te vinden, omdat het vaak gaat om de simpele principes van voedzaam eten, voldoende sporten en begeleiding op maat om de motivatie en kennis te bekomen. En dat is nu eenmaal niet zo catchy als een dieet dat je meteen gewichtsverlies belooft, maar wel het enige wat effectief werkt op lange termijn.
Heb je nood aan begeleiding op maat om gezonde gewoonten in te bouwen en deze te behouden? Wil je ook liever aan je gezondheid op lange termijn werken? Boek dan hier een gratis intake gesprek voor online voedingsadvies.
Referenties:
95% Regain Lost Weight. Or Do They? https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/library/national/science/052599hth-weight-myth.html
Set points, settling points and some alternative models: theoretical options to understand how genes and environments combine to regulate body adiposity https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22065844/
Meta-analysis of resting metabolic rate in formerly obese subjects https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10357728/
Long-term persistence of adaptive thermogenesis in subjects who have maintained a reduced body weight https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18842775/
Plasma Ghrelin Levels after Diet-Induced Weight Loss or Gastric Bypass Surgery https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa012908
More restriction, more overeating: conflict monitoring ability is impaired by food-thought suppression among restrained eaters https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33033984/
Commentaires