Wat is PCOS?
PCOS of Polycysteus Ovarium Syndroom is de meest voorkomende hormonale afwijking bij vrouwen. Naar schatting heeft 5 tot 10% van de vrouwen een vorm van PCOS.
De diagnose PCOS wordt gesteld als je minstens twee van de volgende drie symptomen hebt:
Onregelmatige of geen menstruaties (minder dan 8 menstruaties per jaar)
Polycysteuze eierstokken (meer dan 12 blaasjes per eierstok)
Verhoogd mannelijk hormoon en/of de symptomen die daarbij kunnen horen, zoals acne en overmatige beharing volgens een mannelijk patroon.
PCOS zorgt door het gebrek aan ovulaties niet alleen voor een verlaagde vruchtbaarheid, maar brengt ook andere risico’s met zich mee. Onbehandeld kan het leiden tot insulineresistentie, met mogelijk diabetes als gevolg, en zelfs een verhoogd risico op borst- en baarmoederhalskanker.
De behandeling gebeurt meestal met medicatie en afhankelijk van of er een kinderwens is of niet, wordt het nemen van de pil voor een regelmatige menstruatiecyclus aangeraden. Omdat er een verband werd vastgesteld tussen overgewicht en de ernst van symptomen van PCOS, wordt er ook vaak aangeraden om af te vallen. Maar is een restrictief dieet wel noodzakelijk bij PCOS?
Is gewichtsverlies noodzakelijk bij PCOS?
Gewichtsverlies wordt het vaakst aangeraden door artsen als behandeling voor PCOS symptomen. Dat advies werd gebaseerd op studies die suggereren dat obesitas en een verhoogd vetgehalte de insulineresistentie bij PCOS verergeren. Echter, niet iedereen met PCOS heeft insulineresistentie en ook zeker niet iedereen heeft overgewicht. Dus, als overgewicht niet de oorzaak is van PCOS, waarom zou het dan de oplossing zijn?
Daarnaast werden er al zo veel studies gedaan die bewezen dat restrictieve diëten niet succesvol zijn bij de meerderheid van de populatie, dus waarom zou dat bij mensen met PCOS wel zo zijn? Een streng dieet leidt juist vaak tot intensievere cravings bij mensen met PCOS en jojo-en in gewicht heeft juist een negatief effect op insulineresistentie.
Is er dan wel een ideaal PCOS-dieet?
Een dieet dat wel succes heeft bij PCOS is een laag-glycemisch dieet. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan koolhydraatbronnen met een lage glycemische index (GI), wat wilt zeggen dat ze trager verteren en een meer geleidelijke stijging van de bloedsuiker- en insulinespiegel veroorzaken. Die worden dan gecombineerd met voldoende eiwitten en gezonde vetten. Het stabiel houden van de bloedsuikerspiegel kan helpen met insulinegevoeligheid en een meer regelmatige menstruatiecyclus.
Het is belangrijk om te vermelden dat laag-glycemisch niet gelijk is aan low-carb. Koolhydraatarme diëten, zoals keto, zijn voor de meerderheid van de populatie te restrictief om vol te houden. Bovendien is er nog niet voldoende onderzoek gedaan rond koolhydraatarme diëten en PCOS-symptomen.
Naast het kiezen voor laag-glycemische en vezelrijke koolhydraatbronnen, voldoende eiwitten en gezonde vetten is het ook belangrijk om regelmatig en voldoende te eten. Een te lage bloedsuikerspiegel zorgt vaak voor meer cravings, waardoor de kans op binge eten toeneemt.
Andere aanpassingen aan je levensstijl die kunnen helpen bij PCOS zijn voldoende slaap, beweging, stress management en stoppen met roken.
Welke supplementen kunnen helpen bij PCOS?
Omega 3
Veel mensen zouden sowieso baat hebben bij een omega-3 supplement, omdat ze onvoldoende omega-3 opnemen via voeding. Studies hebben aangetoond dat omega-3 suppletie mogelijks de insulinegevoeligheid verbetert en het cholesterolniveau verlaagt bij mensen met PCOS. Natuurlijke bronnen van omega-3 zijn o.a. vette vis, walnoten, lijnzaad en soja.
Inositol
Inositol is een suikeralcohol met een gelijkaardige structuur als glucose. Het is onder meer van belang voor de vetzuurstofwisseling, galvorming, en insulinewerking. Het zou ook de insulinegevoeligheid kunnen verbeteren, testosteron verlagen en de menstruatiecyclus reguleren. Inositol komt van nature voor in volkoren granen en bepaalde fruitsoorten.
Vitamine D
Een vitamine-D-tekort komt vaak voor bij mensen met PCOS. Er werden al verschillende studies gedaan naar de suppletie van vitamine D om PCOS symptomen te verminderen. Er werd hierbij slechts een mogelijk verband aangetoond, maar vitamine D is sowieso belangrijk voor ons lichaam en bij een tekort is suppletie dus zeker aan te raden.
Conclusie
PCOS is een ingewikkelde aandoening met meerdere mogelijke oorzaken, symptomen en behandelingen. Je eetpatroon is slechts een klein onderdeel hiervan, maar kan wel helpen enkele symptomen te verlichten. Een laag-glycemisch dieet, met voldoende eiwitten en gezonde vetten, kan je bloedsuikerspiegel stabiliseren en zo je insulinegevoeligheid verbeteren en je menstruatiecyclus beter reguleren. Bij twijfels of vragen is het altijd best om eerst je arts of een specialist te contacteren.
Referenties:
Polycystic ovary syndrome: pathophysiology, molecular aspects and clinical implications. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19078868/
Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome (PCOS). https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14688154/
Dietary composition in the treatment of polycystic ovary syndrome: a systematic review to inform evidence-based guidelines. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23420000/
Effect of a low glycemic index compared with a conventional healthy diet on polycystic ovary syndrome. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20484445/
Effectiveness of Omega-3 fatty acid for polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5870911/
Effects of Inositol(s) in Women with PCOS: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5097808/
Serum Vitamin D Levels and Polycystic Ovary syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4488802/
Comments